به گزارش تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، در زمانی که قبولی در دانشگاه و نشستن سر کلاس دانشگاه های تراز اول کشور آرزوی هر جوانی بود حدود ۴ هزار جوان، دانشگاهی که به سختی در بهترین رشته های آن قبول شده بودند را رها کردند و به جبهه های نبرد حق علیه باطل شتافتند از میان شهدای دانشجو که اطلاعات آن در پرتال جامع شهدای دانشجو منتشر شده است، تعداد ۳ هزار و ۹۷ نفر از دانشجویان در جمع شهدای دفاع مقدس حضور دارند.

از میان ۳ هزار و ۹۷ نفر شهدای دانشجوی دفاع مقدس ۵ دانشجو خانم هستند که در بمباران هوایی به شهادت رسیدند و یک دانشجوی خانم در حین امدادرسانی به مجروحین به فیض شهادت رسیده است. این بانوان شهید در کارشناسی پرستاری، کارشناسی ادبیات عرب دانشگاه اصفهان، کاردانی تربیت بدنی مرکز تربیت معلم نسیبه، پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان، کارشناسی زبان فرانسه تربیت معلم تهران و کارشناسی ریاضی دانشگاه جندی شاپور اهواز (شهید چمران اهواز) دانشجو بوده اند.

همچنین در میان دانشجویان شهید رتبه های برتر کنکور هم حضور داشتند. محسن حاجی بابا رتبه ۴ پزشکی دانشگاه تهران، محسن وزوایی رتبه ۱ کنکور سراسری ۱۳۵۵ و دانشجوی شیمی دانشگاه صنعتی شریف، محمود شهبازی دستجردی رتبه ۱۷ کنکور سراسری ۱۳۵۶ و دانشجوی مهندسی صنایع دانشگاه تهران، احمدرضا احدی رتبه ۱ کنکور سراسری ۱۳۶۴ دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، محمدحسین اوحدی رتبه ۳ کنکور سراسری دانشجوی مهندسی ساختمان دانشگاه تهران و مهران بلورچی رتبه ۵ کنکور سراسری ۱۳۶۳ دانشجوی مهندسی الکترونیک دانشگاه تهران، شهدای نمونه این دریای بیکران هستند.

همچنین از میان حدود ۴ هزار دانشجو، تعداد ۹۴ نفر با وجود سنی میان ۲۰ تا ۲۷ سال فرماندهی گردان، دسته و لشکر را بر عهده داشتند. از میان شهدای دانشجوی دفاع مقدس که فرمانده بوده اند و در رشته های مختلف تحصیل می کرده اند، ۱۱ نفر از آن ها در مقطع دکتری و عمده آن ها در مقطع کارشناسی دانشجو بوده اند.

نمونه هایی از این دانشجویان فرمانده شهید می توان به احمد آبانی آرانی دانشجوی کارشناسی زمین شناسی دانشگاه کرمان فرمانده گروهان با ۲۳ سال سن، احمد آتشدست دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان فرمانده پدافند دشت فکه با ۲۲ سال سن، منصور آخرت دوست دانشجوی کارشناسی زیست شناسی دانشگاه ارومیه فرمانده گردان ثارالله با ۲۴ سال سن، مسعود آخوندی دانشجوی مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی اصفهان فرمانده گردان با ۲۳ سال سن، مصطفی آزادگان دانشجوی مهندسی شیمی پلیمر دانشگاه صنعتی امیرکبیر فرمانده دسته و گروهان با ۲۰ سال سن اشاره کرد.

همچنین از میان این دانشجویان شهید می توان به دو دانشجوی هنرمند نیز اشاره کرد. امیر ابوالفضل سپهری دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مسئول دسته گردان ۱۵۴ که در عملیات والفجر 5 به شهادت رسید، عاشقی شاعر مسلک بود.

آیت الله سیفی نیز دانشجوی فیزیک هسته ای دانشگاه شهید بهشتی بود که در ۲۹ سالگی در شلمچه به شهادت رسید. این دانشجو در طول تحصیل در دانشگاه همواره دانشجویی ممتاز بود و دستی در هنر داشت. شهید آیت سیفی در ۲۶ دی ماه سال ۱۳۶۵ در عملیات کربلای ۵ و در جزیره بوارین و حین فیلم برداری مستند ۳۵ میلی متری کربلای پنج به فیض رفیع شهادت نائل آمد و این فیلم مستند در ششمین جشنواره فیلم فجر عنوان بهترین مستند و لوح زرین این جشنواره را از آن خود کرد.

۲۲ نفر این دانشجویان شهید مشغول به تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور بودند که شوق دفاع از میهن و کیان کشور آنان را بر آن داشت که به کشور بازگردند و به فیض شهادت برسند.

این دانشجویان در کشورهای آلمان، انگلستان، آمریکا، ژاپن، ایتالیا و کانادا و در رشته هایی ازجمله مهندسی تأسیسات، مهندسی مخابرات، زیست شناسی، مهندسی سیستم آنالیز، زبان انگلیسی، مهندسی مکانیک، مهندسی صنایع، مهندسی الکترونیک، پزشکی، مهندسی پتروشیمی، دندان پزشکی، جامعه شناسی، مهندسی کشاورزی تحصیل می کرده اند.

اما سهم دانشگاه های کشور از جمع تقریباً ۴ هزار دانشجوی شهید بسیار متفاوت است. در دهه ۶۰، نظام آموزش عالی به تازگی در حال شکل گرفتن بود و دانشگاه های بزرگ، دانشسرای معلمی و آموزشکده ها سهم مهمی در نظام آموزش عالی داشتند. دانشگاه آزاد اسلامی در اوایل شکل گیری بود و از همین رو تنوع دانشگاه های محل تحصیل این شهدای گران قدر مبین همین موضوع است.

از جمع ۳ هزار و ۹۷ نفر شهدای دانشجو تعداد ۷۵ نفر در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی تحصیل می کردند. ۷۸۰ نفر از میان این شهدای گران قدر دانشجوی دانشسراها و مراکز تربیت معلم بودند. از میان این جمع ۱۳۲ شهید بزرگوار نیز دانشجوی مراکز فنی، دانشکده های فنی و آموزشکده های فنی و ۲۶ نفر مدرسه های عالی بودند.

بیش ترین سهم دانشجوی شهید از آن دانشگاه تهران با ۱۹۷ شهید گران قدر است. البته در این آمار دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران در مجموع در نظر گرفته شده اند.

دانشگاه تبریز با ۱۱۶ شهید، دانشگاه اصفهان با ۱۱۴ شهید، دانشگاه صنعتی اصفهان با ۱۱۰ شهید، دانشگاه شیراز با ۹۷ شهید، دانشگاه صنعتی شریف با ۹۰ شهید، دانشگاه شهید بهشتی با ۷۷ شهید، دانشگاه علم و صنعت ایران با ۶۶ شهید، دانشگاه فردوسی مشهد با ۳۷ شهید و دانشگاه صنعت نفت با ۲۱ شهید از مراکز آموزش عالی هستند که بیش ترین برگ های زرین شهدا را به خود اختصاص داده اند.

از جمع شهدای دانشجو، دانشگاه های علوم پزشکی ۱۴۴ شهید تقدیم دفاع مقدس کرده اند که این دانشجویان در دانشگاه های علوم پزشکی مشهد، تهران، ایران، اهواز، شهید بهشتی، اصفهان، تبریز، شیراز، همدان، فسا، بابل، گیلان، ارومیه، کرمان تحصیل کرده اند.

در میان مقاطع تحصیلی وضعیت مقطع تحصیلی برای ۳۱۳ شهید دانشجو در دفاع مقدس نامشخص است. ۱۶۰ نفر در مقطع دکتری تحصیل می کردند که عمدتاً در گروه پزشکی بوده اند ۱۲۴ نفر در رشته پزشکی، ۱۱ نفر در رشته داروسازی، ۹ نفر در رشته دندان پزشکی و سایر افراد فیزیوتراپی، علوم آزمایشگاهی، بهداشت کار دهان و دندان و پرستاری بوده اند.

۲۷ نفر در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل می کرده اند که از این گروه ۱۵ نفر در گروه علوم انسانی، ۸ نفر در گروه فنی و مهندسی، دو نفر در گروه های علوم پایه و زبان تحصیل می کرده اند.

یک هزار و ۷۷۳ نفر در مقطع کارشناسی تحصیل می کرده اند. ۲۱ نفر در گروه نامشخص، ۷۶ نفر در گروه علوم پزشکی، ۷۳۷ نفر در گروه فنی و مهندسی، ۴۴۰ نفر در گروه علوم انسانی، ۲۳۳ نفر در گروه علوم پایه، ۳۴ نفر در گروه های تربیت بدنی، زبان و هنر، ۱۶۱ نفر در گروه معلمی، ۷ نفر در گروه نظامی تحصیل می کرده اند.

۶۲۲ نفر نیز در مقطع کاردانی مشغول به تحصیل بوده اند. ۱۴ نفر در گروه نامشخص، ۱۱ نفر در گروه علوم پزشکی، ۱۲۰ نفر در گروه فنی و مهندسی، ۸۸ نفر در گروه علوم انسانی، ۱۸ نفر در گروه علوم پایه، ۹ نفر در گروه های تربیت بدنی، زبان و هنر، ۳۳۲ نفر در گروه معلمی، ۲ نفر در گروه نظامی تحصیل می کرده اند.

بررسی وضعیت رشته های تحصیلی هم نشان می دهد که تنوع رشته ای در آن دهه بسیار متفاوت با امروز بوده و در بسیاری موارد رشته هایی که اکنون وجود ندارند به عنوان رشته تحصیلی در دانشگاه وجود داشته است. با این وجود ۱۷۴ شهید بزرگوار در رشته آموزش ابتدایی و ۷۰ شهید در رشته های دبیری تحصیل می کرده اند که نشان از اهمیت شغل معلمی در آن دوره داشته است.

۹۳۴ نفر در رشته های فنی و مهندسی، ۶۰۹ نفر در رشته های علوم انسانی، ۲۷۳ نفر در رشته های علوم پزشکی، ۲۷۲ نفر در رشته های علوم پایه، ۷۰۳ نفر در رشته های هنر، نظامی، معلمی، تربیت بدنی دانشجو بوده اند رشته های ۸۳ نفر نیز نامشخص است.

در پایان گفتنی است، شهدای دفاع مقدس همچون برگ های زرینی بر تارک دانشگاه ها می درخشند و با وجود گذشت چهل وسه سال از دفاع مقدس همچنان نوری درخشان فضای علم و دانش کشور را منور کرده اند.